Met een brandinspectie in een bestaand bouwwerk komt vaak de term "rechtens verkregen niveau" naar voren. Maar wat houdt deze term precies in? In dit artikel probeer ik dieper in te gaan op de betekenis van "van rechtens verkregen niveau".
In veel gevallen staat in verbouwvoorschriften voor een specifiek aspect dat bij verbouwing het rechtens verkregen niveau van toepassing is. Het rechtens verkregen niveau wordt in het Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL) als volgt gedefinieerd:
- Het kwaliteitsniveau van een bouwwerk of gedeelte daarvan is na een verbouwing niet lager dan het toegestane kwaliteitsniveau onmiddellijk voorafgaand aan die verbouwing.
- Voor zover het in het eerste lid bedoelde kwaliteitsniveau voorafgaand aan de verbouwing lager is dan het niveau voor bestaande bouw geldt in afwijking van eerste lid het niveau voor bestaande bouw als het ten minste aan te houden kwaliteitsniveau.
- Voor zover het kwaliteitsniveau voorafgaand aan de verbouwing hoger is dan het niveau voor nieuwbouw geldt in afwijking van eerste lid het niveau voor nieuwbouw als ten minste aan te houden kwaliteitsniveau.
Het eerste lid bepaalt dat het kwaliteitsniveau van een bouwwerk of een deel daarvan na verbouwing niet lager mag zijn dan het feitelijke kwaliteitsniveau direct voor de verbouwing, voor zover dit kwaliteitsniveau rechtmatig tot stand is gekomen. Dit geldt voor het bouwwerk dat onderwerp van de verbouwing is. Voor delen van het bouwwerk die geen onderwerp van verbouwing zijn, is het eisenniveau voor bestaande bouw van toepassing.
Het tweede lid benadrukt dat als het kwaliteitsniveau vóór de verbouwing lager was dan het niveau van bestaande bouw, na de verbouwing ten minste aan het niveau van bestaande bouw moet worden voldaan. Dit geldt ook als de eisen uit het verleden lager waren, en het huidige eisenniveau voor bestaande bouw is van toepassing op niet-verbouwde delen van het gebouw.
Het derde lid biedt de mogelijkheid om bij verbouwing het kwaliteitsniveau te verlagen tot het actuele nieuwbouwniveau van hoofdstuk 4 als het vóór de verbouwing hoger was dan het nieuwe bouwniveau.
Rechtens Verkregen Niveau bij Brandinspecties in de Praktijk
In een recente brandinspectie bij een bestaand pand kwam onze expertise als bureau op een interessante uitdaging. Terugkijkend naar de geschiedenis van het pand ontdekten we dat in 1980 verbouwingen hadden plaatsgevonden, gevolgd door een gebruikersvergunningsaanvraag in 2000, inclusief gedetailleerde bouwtekeningen.
Op de bouwtekening viel ons oog op een ruimte die dienst deed als brandcompartiment, gescheiden door een deur, naar een andere ruimte die eveneens als brandcompartiment fungeerde. De Weerstand tegen Branddoorslag en Brandoverslag (WBDBO) tussen deze twee brandcompartimenten was destijds vastgesteld op 60 minuten.
Echter, in de loop der jaren werd de deur verwijderd, en de ruimte waar deze zich bevond, werd afgesloten. Een ogenschijnlijk kleine aanpassing, maar wat betekent dit volgens de regelgeving?
Wanneer we het Bouwbesluit erbij pakken en kijken naar de voorschriften in de BBL voor bestaande bouw, stuiten we op artikel 3.40. Hier staat dat de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag tussen brandcompartimenten ten minste 20 minuten moet zijn. Maar hier komt het intrigerende aspect van rechtens verkregen niveau om de hoek kijken.
De deur die oorspronkelijk aanwezig was, werd vervangen door een gipsmuur als onderdeel van een verbouwing. Deze vervanging wordt beschouwd als rechtens verkregen niveau, vastgesteld en vergund met de gebruikersvergunning, met een WBDBO van 60 minuten.
Echter, volgens artikel 3.40 van het Bouwbesluit geldt voor de bestaande muur (rondom de verwijderde deur) een vereiste van 20 minuten WBDBO voor bestaande bouw, ondanks de eerder vergunde 60 minuten. Dit illustreert de complexiteit en gevolgen van kleine verbouwingen in de praktijk.
Deze situatie benadrukt de noodzaak van een grondige kennis van de regelgeving en het belang van het interpreteren van het rechtens verkregen niveau bij brandinspecties. Zelfs schijnbaar onbelangrijke aanpassingen kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor de brandveiligheid van een pand. Het onderstreept het belang van een integrale benadering bij het beoordelen van de brandveiligheid in bestaande bouwwerken.